Lokaal bestuur

Trends en uitdagingen

Weinig vertrouwen in de overheid 

Het vertrouwen in het lokaal bestuur daalt (ten opzichte van 2020 en 2017 is dat respectievelijk -13% en -11% in De Pinte, -2% en +0% in Nazareth). Toch doen we het nog altijd beter dan het gemiddelde van alle gemeenten van het Vlaams Gewest (37% en 38% in De Pinte en Nazareth ten opzichte van 29% in het Vlaams Gewest). 

Om onze beleidsdoelstellingen te realiseren, hebben we het vertrouwen van de inwoners nodig. Zonder dat vertrouwen haken mensen af van onze berichtgeving en inspraakinitiatieven (“Ze doen toch wat ze willen. - Ik geloof niet wat ze zeggen. - Ze luisteren toch niet naar ons.”) en is er een grotere kans op protest (bv. petities) en tegenwerking.  

Kansen en risico’s van digitale kanalen 

Artificial Intelligence 

Generatieve AI zoals ChatGPT maakt Artificiële Intelligentie tastbaarder en toegankelijker dan ooit. De technologie suggereert de belofte van hogere productiviteit en meer innovatie, maar wekt tegelijk vragen op over onze privacy en de betrouwbaarheid van informatie.  

In hoeverre is AI nuttig voor het versterken van onze communicatie? En in hoeverre vormt AI een bedreiging voor de geloofwaardigheid van onze informatie?  

Zie ook het thema 'Technologie'

Misinformatie en desinformatie 

Bijna de helft van de tieners (10-18 jaar) maakt zich zorgen over misleidende berichten op sociale media en YouTube. Hoewel ze dus best wel wat vertrouwen hebben in de inhoud die ze zelf zien, zijn ze zich ervan bewust dat er mis- en desinformatie kan circuleren op sociale media. Over misleidende berichten op radio en tv (14%) en in de krant (5%) maken jongeren zich het minste zorgen. 

Polarisering. Het stille midden of het “grijze midden” vind je niet op sociale media.  

Hoe relevant is een digitale nieuwsbrief? 

Eric Goubin, onderzoek Thomas More, update april 2024: 

99% van de Vlaamse steden en gemeenten heeft een papieren infomagazine. Een papieren infomagazine bereikt gemiddeld 83% van de bevolking. Gemiddelde tevredenheid 7,9/10. 

71% biedt een digitale nieuwsbrief aan. Een digitale nieuwsbrief bereikt gemiddeld 38% van de bevolking. Gemiddelde tevredenheid 7,4/10.  

Een behoorlijk bereik van de digitale nieuwsbrief veronderstelt aanhoudende actieve promotie bij de bevolking om zich te abonneren. 

Een digitale nieuwsbrief kan een papieren infomagazine niet vervangen. Daarvoor heeft dat magazine een te groot en inclusief bereik en dito waardering. Maar het kan wel prima zijn om minstens een grote minderheid van de bevolking actuele info mee te geven.  

Wat betekent dit voor Nazareth-De Pinte?

Hoe kunnen we het vertrouwen herstellen? 

Door participatie te zien als meer dan luisteren alleen. Door te informeren over de beleidsprocessen: uitleggen waarom bepaalde keuzes gemaakt worden, zeker wanneer ze ingaan tegen de wensen van een groep inwoners. 

Dienstverlening toegankelijk houden in de brede zin van het woord (digitale drempels voorkomen, helpdesk voorzien bij inschrijvingen, ruime openingsuren ...) 

Voldoende en tijdig communiceren in een begrijpelijke taal (eenvoudig Nederlands, concreet en beknopt). 

 

Gemeentemonitor: tevredenheidsonderzoek 

De Pinte en Nazareth doen het steeds beter dan het gemiddelde van de Vlaamse gemeenten. Toch is er op diverse vlakken verbetering mogelijk. Als we bij de top-drie willen geraken, moeten we inzetten op:  

• consultatie bewoners (- 16 % in De Pinte, - 4 % in Nazareth)  
• bereidheid om mee te praten (- 3 % in De Pinte, - 1 % in Nazareth) 
• het vertrouwen in het bestuur (- 13 % in De Pinte, - 2 % in Nazareth)  
• tevredenheid over communicatie door het bestuur (- 10 % in De Pinte, + 3 % in Nazareth) 
• voldoende informatie door bestuur (- 8 % in De Pinte, + 4 % in Nazareth) 

Via welke kanalen bereiken we als bestuur de meeste inwoners? Welke doelgroepen bereiken we via welk kanaal? Afhankelijk van de doelgroep en de boodschap kunnen we kiezen uit een mix aan kanalen. 

 

Fusie: veranderingscommunicatie en 4 sterke deelkernen  

Na de trend tot globalisering gaan we als mens graag terug focussen op het regionale. Bij fusies en schaalvergrotingen speelt diezelfde tendens. Mensen hebben nood aan herkenbaarheid en eigenheid. Zo is het in het kader van de fusie versterkend om te focussen op onze deelgemeentes Eke, Zevergem, De Pinte en Nazareth. 

Veel wijzigingen, beslissingen naar aanleiding van de fusie: daarover telkens duidelijk en begrijpbaar communiceren, zeker wanneer er een zichtbare impact voor de inwoners of ondernemers is. Ook voldoende communiceren over de meerwaarde van de fusie. 

 

Impact creëren met onze communicatie 

Communicatie stopt nooit. We kunnen als lokaal bestuur over elk initiatief, elke beslissing, elk advies… berichten in talrijke communicatiekanalen. Maar wie heeft daar iets aan? Wij als organisatie? De inwoners of ondernemers? In de overdaad van onze informatiemaatschappij moeten wij als lokaal bestuur net hoofd- van bijzaken onderscheiden. Welke berichten zijn écht relevant voor onze inwoners en ondernemers? En via welke kanalen bereiken we de doelgroep die dit bericht nodig heeft? 

We moeten onze keuzes onderbouwen, checken of wat we doen ook oplevert wat we ervan verwachten. Daar is onderzoek voor nodig door de resultaten van communicatieacties te meten. 

Om de relevante inhoud bij de juiste mensen te brengen, moeten we weten wat hun zorgen en belangen zijn. We moeten onze doelgroep(en) leren kennen. 

In het kader van de 'information overload' en de strijd tegen fake news is het belangrijk om als bestuur herkenbare communicatiekanalen aan te bieden (als betrouwbare bron):  infoblad, website en gebruik te maken van betrouwbare, herkenbare sprekers van het lokaal bestuur (bv. de burgemeester) die verwijzen naar onze kanalen voor verdere informatie.

Communicatie is van iedereen 

Externe communicatie is noodzakelijk om het lokaal beleid te realiseren. Met andere woorden, om onze maatschappelijke opdracht waar te maken. 

Veel beleidsbeslissingen hebben pas impact op de bevolking als die bevolking op de hoogte is. De communicatie van het lokaal bestuur gebeurt niet alleen door het communicatieteam. Alle interactie tussen personeelsleden en beleidsverantwoordelijken enerzijds en inwoners, ondernemers en partners anderzijds is “communicatie”. 

Dat wordt ook zo gezien door de inwoners zelf. Is iemand niet tevreden over een gekregen antwoord op een vraag? Of over het niet snel genoeg krijgen van een antwoord? Dan roept men dat het bestuur slecht is in communicatie. Zijn inwoners niet genoeg betrokken bij werken in hun straat? Wordt er onvoldoende rekening gehouden met de feedback van de bevolking bij participatiemomenten? Dan is dat opnieuw een “teken van slechte communicatie”. 

Wat als we stoppen met Facebook? 

Is het wel verantwoord dat we als lokaal bestuur sociale media blijven gebruiken als communicatiemiddel?  

• Facebook en sommige andere sociale media zijn immers omstreden omdat het niet duidelijk is wat er met de persoonsgegevens van bezoekers gebeurt.  
• Daarnaast hebben we zelf geen enkele controle over wat er met onze boodschappen gebeurt, want het commerciële bedrijf heeft de touwtjes in handen. Wegens de “algoritmes” kunnen we niet zelf bepalen bij wie de boodschap aankomt, noch wanneer. 
• Tot slot zijn sociale media de laatste jaren een bron geworden van fake news, misleidende informatie en polarisering. Willen we dat als lokaal bestuur onrechtstreeks steunen door dit kanaal te gebruiken? 

 

Hoe belangrijk is het dat we communiceren via Facebook? 

•  Helpt Facebook ons om onze maatschappelijke opdracht te realiseren? Bereiken we via deze weg mensen die we anders moeilijk bereiken, bijvoorbeeld in crisissituaties, hinder op de weg, onverwachte veranderingen in de dienstverlening, activiteiten en vrijetijdsbesteding? 
• In hoeverre weegt dit op tegen de risico’s?  
• In hoeverre kunnen we Facebook vervangen door iets anders? 

 

Hoe belangrijk is het dat we communiceren via Instagram? 

• Uit het onderzoek “Apenstaartjaren” (2023) blijkt dat tieners van 12-18 jaar hun nieuws vooral van sociale media halen (70% bekijkt die wekelijks of meer) en nauwelijks van nieuwsbrieven (6%). Nochtans vindt slechts 11% van hen dat sociale media betrouwbaar zijn als nieuwsbron.  
• Instagram en TikTok zijn de populairste kanalen (12-18 jaar) om nieuws te volgen via sociale media. Hiervoor volgen zij grote Vlaamse nieuwsmerken zoals nws.nws.nws. 

 

Wat zijn goede alternatieven voor het verspreiden van actuele informatie? 

• Een bewonersbrief. 
• Een digitale nieuwsbrief. 
• Een gemeentelijke app met notificaties wanneer een nieuwsbericht verschijnt. 
• Infoborden langs de weg. 
• Sociale apps die onafhankelijk van commerciële bedrijven bestaan. 
• Regelmatig persoonlijk contact met mensen, in openbare gebouwen, op publiek domein, op ontmoetingsplekken. 

 

Voor alle online en offline communicatiekanalen: 

• moeten we regelmatig onderzoeken welke doelgroepen we hiermee bereiken, aangezien de diverse media permanent in ontwikkeling zijn; 
• is het nodig om aanhoudend reclame te maken, om het publieksbereik zo hoog mogelijk te maken en te houden. 

Hoe dragen we bij aan de realisatie van de SDG's?

We brengen het bestaan van de SDG’s onder de aandacht, door te communiceren over lokale initiatieven die bijdragen aan het bereiken van de SDG’s. Er bestaat veel misleidende informatie over de klimaatcrisis. Daarom brengen wij betrouwbare informatie over de dringende en noodzakelijke transitie naar duurzame energiebronnen. Door misinformatie vindt niet iedereen het zinvol om zich in te spannen voor een duurzamere samenleving. Daarom leggen we uit wat de impact op korte en lange termijn is, van initiatieven van inwoners, verenigingen, ondernemers, de overheid. We laten ook mensen zelf uitleggen hoe het is om - bijvoorbeeld - in armoede te leven, als vrouw door het leven te gaan, geen respect te krijgen voor de eigen mening… In onze externe communicatie hebben we aandacht voor de SDG’s. 

 

• Geen armoede (SDG 1):
  
  •  We tonen respect voor mensen in een financieel moeilijke situatie door neutrale en respectvolle woorden en beelden te gebruiken. 
• Goede gezondheid en welzijn (SDG 2):  
  
  • In de veelheid van gezondheidstips, weten mensen niet meer wat te geloven. Wij geven enkel betrouwbare informatie en beperken ons tot de basistips voor fysieke en mentale gezondheid. 
• Gendergelijkheid (SDG 5):  
  
  • We letten er extra op om behalve mannen ook vrouwen te interviewen, te portretteren, onder de aandacht te brengen en aan te spreken. Daarnaast spreken we op een inclusieve en respectvolle manier over alle genders. 
• Ongelijkheid verminderen (SDG 10)
  
  • In onze communicatie letten we erop verbindend te zijn en niet te polariseren. Verschillende standpunten mogen aan bod komen, maar met respect voor elkaar en ieders mening.