Economie en werk

Trends en uitdagingen

Lokale besturen hebben een cruciale rol te spelen op het vlak van economie en zij doen dit de laatste jaren ook meer en meer. Zij nemen deze rol op vanuit verschillende ambities: het creëren van een vruchtbaar ondernemingsklimaat, het uitbouwen van een performante en efficiënte dienstverlening aan de lokale ondernemers, het creëren van tewerkstelling en welvaart, het genereren van lokale inkomsten die opnieuw geïnvesteerd kunnen worden, het versterken van een (bedrijvige) centrumfunctie of het garanderen van minimale basisvoorzieningen voor de inwoners, de transformatie naar een duurzame economie die bijdraagt aan ruimere algemene klimaat- of andere maatschappelijke doelstellingen, …
Deze ambities worden door de gemeenten opgenomen vanuit verschillende rollen: regisseur, facilitator, actor, … De laatste jaren valt het daarbij op dat gemeenten van een relatief bescheiden en reactieve instelling evolueren naar een meer ambitieuze en meer proactieve houding, inclusief het formuleren van een (ruimtelijk-)economische visie, het lanceren van innovatieve concepten en projecten, het stimuleren van ondernemerschap en het ondersteunen van starters, het drastisch herdenken van de gemeentelijke dienstverlening, een meer integrale beleidsvoering die sterk verweven is met andere beleidsdomeinen (bijvoorbeeld mobiliteit, ruimtelijke ordening en fiscaliteit, de inzet van nieuwe technologieën en innovaties zoals datagestuurd beleid, digitale dienstverlening, …).

Onder dit thema behandelen we:

• de arbeidsmarkt in het algemeen
• de landbouw
• de bedrijven
• de detailhandel

Wat betekent dit voor Nazareth-De Pinte?

 Nazareth-De Pinte is een sterke economische gemeente.

• In 2022 hadden Nazareth en De Pinte samen 3185 BTW-plichtige ondernemingen, waarvan 40 % natuurlijke personen en 60 % rechtspersonen. 
• Beschouwen we de vestigingen naar grootte, dan wordt de voornaamste groep (73 %) gevormd door ondernemingen met 9 of minder werknemers, 22 % zijn kleine ondernemingen met 10 tot 49 werknemers.
  • 68 % van de vestigingen bevinden zich op het grondgebied van Nazareth. 
• Naar bedrijfssector, behoort 63 % van de vestigingen tot de tertiaire sector, 21 % tot de secundaire sector en 13% tot de quartaire sector.
  
  • In Nazareth is het aandeel van de secundaire sector groter (25 % ten opzichte van 15 % in De Pinte)
  • De Pinte kent een groter aandeel van de quartaire sector (19 % ten opzichte van 10 % in Nazareth).
  • De primaire sector heeft een aandeel van 2 % (in deze cijfers zijn echter enkel vestigingen met personeel opgenomen).

Hoe dragen we bij aan de realisatie van de SDG's?

Door in te zetten op een sterke, duurzame economie dragen we bij aan volgende SDG's:

• De doelstellingen die streven naar een inclusieve en duurzame economische groei (inclusief landbouw), tewerkstelling en industrialisering (SDG 2, 8 en 9).
• Door de verwevenheid van lokale economie met andere beleidsdomeinen, liggen er echter opportuniteiten om een positieve impact te hebben op heel wat andere duurzame ontwikkelingsdoelstellingen gelinkt aan :
  • energie en klimaat (SDG 13)
  • duurzame productie en consumptie (SDG 12)
  • armoedebestrijding (SDG 1)
  • goede ruimtelijke ordening (SDG 15)
  • ...

Trends en uitdagingen

Er zijn nog nooit zo weinig werkzoekenden geweest tegenover een enorm aantal openstaande vacatures. De vergrijzing in onze maatschappij zal er voor het komende decennium voor blijven zorgen dat de uitstroom uit de arbeidsmarkt groter blijft dan de instroom en de duurzame transitie zorgt ervoor dat jobs constant veranderen, erbij komen en verdwijnen. 

Wat betekent dit voor Nazareth-De Pinte?

De gemeente als woonplaats voor werkenden (aanbodzijde)

• Nazareth-De Pinte heeft een hogere activiteitsgraad dan het Vlaams gemiddelde: 82,79% van de inwoners op arbeidsleeftijd (20-64 jaar) is aan het werk of is actief op zoek naar werk. De werkzaamheidsgraad bedraagt 80,03%.
• De werkzoekendengraad is zowel in De Pinte als in Nazareth laag (respectievelijk 3,27 % en 3,59% in 2022). De laatste jaren merken we een nog verdere daling.

De gemeente als werkplaats voor ondernemingen (vraagzijde)

• De jobratio (aantal jobs/beroepsactieve bevolking) ligt in Nazareth opvallend hoog (119,52) . Er zijn meer jobs dan beroepsactieve bevolking.  In De Pinte ligt de jobratio merkelijk lager (39,11), voor Nazareth-De Pinte bedraagt de jobratio 81,64. De hoge cijfers voor Nazareth zijn te verklaren door de aanwezigheid van relatief veel bedrijventerreinen voor een eerder kleine gemeente.
• De tewerkstelling in Nazareth-De Pinte bestaat voor 56 % uit de tertiaire sector en voor 22% uit de quartaire sector. Bouw en industrie nemen respectievelijk 9% en 13% voor hun rekening.
• De ondernemersgraad bedraagt 14 %.

De krapte op de arbeidsmarkt komt ook tot uiting in een dalende spanningsratio (het aantal werkzoekenden ten opzichte van het totaal aantal vacatures). Voor Nazareth is deze zeer laag (0,53), in de De Pinte is deze hoger (6,33). Ook dit kan toegeschreven worden aan de bedrijventerreinen gelegen op het grondgebied Nazareth.

Rol van het lokaal bestuur

Als lokaal bestuur helpen we de ondernemers en bedrijven om om te gaan met de krapte op de arbeidsmarkt via een actieve samenwerking met VDAB, de organisatie van een jobbeurs, ... We zetten ook in op sociale tewerkstelling door een samenwerking tussen het lokaal bestuur (Sociaal Huis) en de diverse sociale partners. 

Trends en uitdagingen

Lokale en duurzame voeding winnen enorm aan populariteit en zijn onlosmakelijk verbonden met de eigen landbouw en landbouwers. Het raakvlak tussen een stedelijke omgeving en platteland is een plaats waar nieuwe vraagstukken rond voedsel ontstaan. Kan lokale landbouwproductie een effectief instrument zijn voor duurzame verstedelijking? 

De landbouw in onze streek staat de laatste jaren enorm onder druk. Grondstoffen en landbouwgronden worden steeds duurder, terwijl de prijzen voor landbouwproducten nagenoeg gelijk blijven. Strikte regelgeving, administratieve lasten en rechtsonzekerheid zorgen er ook voor dat steeds meer landbouwers hun bedrijfsvoering stopzetten. Ook op gebied van milieu en klimaat worden land- en tuinbouw geconfronteerd met grote uitdagingen. Als lokaal bestuur kunnen we hen helpen bij het maken van een transitie naar een duurzame, klimaatgeadapteerde land- en tuinbouw.  

Wat betekent dit voor Nazareth-De Pinte?

Nazareth heeft zowel een residentieel als een landelijk karakter, waarbij nog een 55-tal actieve landbouwers in hoofdberoep aan het werk zijn. De Pinte is voornamelijk residentieel van aard met een mindere vertegenwoordiging van land- en tuinbouw.

Er is dus nog een belangrijk aandeel aan land- en tuinbouw in de gemeente die hoofdzakelijk is gericht op veeteelt (voornamelijk rundvee) en akkerbouw (voornamelijk grasland, mais en aardappelen). Daarnaast toont een steeds groter deel van de inwoners interesse in lokale en duurzame voeding. Via het promoten en ondersteunen van de Korte Keten brengen we vraag en aanbod in contact met elkaar.  

De  gemeenteraad van Nazareth keurde in mei 2024 een landbouwbeleidsplan goed voor de periode van 2024 - 2030. De doelstelling hiervan  is dat de lokale landbouw zijn plaats blijft hebben in onze gemeente, zowel als beheerder van de open ruimte en als partner van de lokale voedselvoorziening.

Trends en uitdagingen

In haar beleid ten aanzien van bedrijven moet het lokaal bestuur rekening houden met de uitdagingen waar ondernemingen voor staan:  grondstoffenschaarste, arbeidskrapte en personeelskosten, beschikbare bedrijventerreinen, hoge energieprijzen, mobiliteit...  

Wat betekent dit voor Nazareth-De Pinte?

We kunnen energie-uitwisseling, waarbij bedrijven energieoverschotten delen en gebruik maken van restwarmte, stimuleren.  

We zorgen voor veilige fietsveiligheid in het woon-werkverkeer. Afstemming van openbaar vervoer met bedrijvenzones en directe lijnen is essentieel voor vlotte verbindingen en om van het openbaar vervoer een waardig alternatief te maken. 

We kunnen circulair ondernemerschap stimuleren door ondernemers, handelaars en inwoners ervan bewust te maken dat de economie van de 21ste eeuw circulair zal zijn. We moeten de basisprincipes van circulaire economie bijbrengen: hoe zorg je ervoor dat er geen afval meer is doordat je de dingen zo lang mogelijk gebruikt. 

Industriezone en zone voor ambachtelijke bedrijven of KMO’s 

Nazareth beschikt over één industriezone en vier zones voor ambachtelijke bedrijven of KMO’s.  
De twee grote bedrijvenzones zijn het regionaal bedrijventerrein De Prijkels en de ambachtelijke zone Eke. 

Het regionaal bedrijventerrein De Prijkels is bestemd voor regionale bedrijven met volgende hoofdactiviteiten: 

• productie, opslag, bewerking en verwerking van goederen
• productie van energie
• onderzoeks- en ontwikkelingsactiviteiten 

Het bedrijventerrein De Prijkels is 104 ha groot, waarvan 53 ha op grondgebied Nazareth en is gesitueerd nabij de kruising van de E17 en de N35. 

De lokale bedrijventerreinen zijn  Eke, Vogelzang, Sluis en Zilvererf (’s Gravenstraat).  
In deze KMO-zones maken we werk van een dynamisch economisch weefsel gericht op niet-verweefbare activiteiten.  
Conform de huidige regelgeving zijn dergelijke zones bestemd voor kleine en middelgrote bedrijven en ambachtelijke bedrijven. 

Het bedrijventerrein Eke omvat 64 ha en is gelegen nabij de kruising van de E17 en de N60. 

In De Pinte is er weinig industrie. Aan de Heirweg in De Pinte zijn er plannen voor een nieuw bedrijventerrein.

Trends en uitdagingen

De leegstand van handelspanden is sinds 2008 (of het begin van de tellingen door Locatus) sterk toegenomen in Vlaanderen.
Niet alleen in kleine gemeenten, maar ook in de grotere winkelsteden, en dit zowel in winkelpanden, bij horeca en commerciële dienstverlening (bankkantoren, kapperszaken,uitzendbureaus, drukwerk, schoenmakers, ...). De coronacrisis heeft deze evolutie nog versterkt, maar de trend was zeker al voordien ingezet. Het toenemende succes van e-commerce speelt een rol. Maar ook op bijkomende winkelvloeroppervlakte door toelatingen voor nieuwe baanwinkels of shoppingcentra op perifere locaties heeft een effect. Daartegenover staat dat de vraag naar winkelvloeroppervlakte feitelijk daalt. Het aantal winkeliers dat met pensioen gaat wordt niet gecompenseerd door kinderen die hun ouders opvolgen, of door starters in retail. Ook de grote ketens breiden nog weinig uit in België, want de consument koopt steeds meer online.

Steden en gemeenten hebben de instrumenten in handen om het winkelaanbod te sturen. Vanuit hun bevoegdheid voor ruimtelijke planning en vergunningen hebben ze heel wat opties om de winkelleegstand terug te dringen en het teveel aan winkelvloeroppervlakte structureel aan te pakken.

Wat betekent dit voor Nazareth-De Pinte?

Zelfstandige winkeliers

• In Nazareth is het aantal zelfstandige winkeliers de laatste tien quasi gelijk gebleven terwijl het aantal zelfstandige horeca-uitbaters sterk (+ 25 %) is toegenomen. Het aantal zelfstandige horeca-uitbaters ligt gelijk met het gemiddelde voor de cluster, het aantal personeel ligt lager. Het aantal zelfstandige winkeliers en loontrekkenden ligt net iets hoger.  
• In De Pinte is het aantal zelfstandige winkeliers is de laatste tien jaar licht afgenomen (-10%), terwijl het aantal zelfstandige horeca-uitbaters sterk is toegenomen. Het aantal horeca-uitbaters en hun personeel ligt hoger dan het gemiddelde voor de cluster. Het aantal zelfstandige winkeliers net iets lager. In globo houdt de middenstand en haar aanbod in De Pinte goed stand. 
   

Handelspanden

Het aantal handelspanden in Nazareth kende een lichte daling ( -10 %). De netto winkelvloeroppervlakte is opvallend sterk gedaald. Hiervan ligt voornamelijk de sluiting van Makro aan de basis. Het aantal handelspanden alsook de netto winkelvloeroppervlakte zijn opvallend stabiel gebleven in De Pinte, vergeleken met elders. De verhouding gevulde panden versus leegstand zit beter dan in de cluster. 

Van het aantal handelspanden (184 in totaal) in Nazareth zijn de meeste ingevuld als winkels (34,8 %), gevolgd door consumentgerichte diensten (41,8 %), horecazaken (16,3 %), en leegstand (nauwelijks 7,1 %). Van het aantal handelspanden (119 in totaal) in De Pinte zijn de meeste ingevuld als winkels (40,3%), gevolgd door consumentgerichte diensten (33,6%), horecazaken (23,5%), en leegstand (nauwelijks 2,5 %). Er is in De Pinte, verhoudingsgewijs meer winkelaanbod van kledij en mode dan in de cluster van vergelijkbare gemeenten. In Nazareth is dit omgekeerd en is dat aanbod net minder dan in dezelfde cluster. 

Wat betreft leegstand is die er nauwelijks in De Pinte. We spreken actueel over drie panden, waarvan er twee tussen 1 en 3 jaar leeg staan en 1 structureel (> 3 jaar leeg). In 2020 stonden er nog zeven panden leeg in De Pinte. Nazareth telt 13 leegstaande handelspanden. De leegstandsduur bedraagt voor 69,2% minder dan 1 jaar, voor 15,4% geldt een langdurige leegstandstermijn van 1 tot 3 jaar en voor 15,4% een structurele leegstandstermijn van meer dan 3 jaar. De laatste 10 jaar is het leegstandscijfer gelijk gebleven. 

Lokaal winkelen 

Lokaal winkelen (“winkelhieren”) creëert een win-winsituatie voor de gemeente, haar ondernemers en de inwoners. Initiatieven om de koopkracht te lokaliseren zijn  de gemeentelijke cadeaubon (Nazarethbon en 9840-bon), Dag van de Klant, braderie, Winkelhier, ... Samen met de lokale ondernemers en Unizo stimuleren we acties en creëren we schaalvoordelen om het lokaal winkelen aan te moedigen en de koopbinding aldus te verhogen. 

Econa in Nazareth faciliteert de samenwerking tussen zelfstandigen, ondernemingen, bovenlokale economische actoren en het lokaal bestuur, door netwerking, advies en dienstverlening. In De Pinte vervult de LEM-raad haar rol bij het lokaal middenstandsbeleid.