Rapport opvang baby en peuters (Provincie in cijfers)
Rapport onderwijs (Provincie in cijfers)
Omgevevingsanalysefiche jeugd (VVSG)
Omgevingsanalysefiche kinderopvang en gezinsbeleid (VVSG)
Gezinnen worden met steeds meer uitdagingen geconfronteerd. Zo is er, naast de financiële zorgen die voor steeds meer gezinnen toenemen, de moeizamere balans tussen werk en gezin, een groeiend aantal eenoudergezinnen en steeds kleiner wordende netwerken waarop die een beroep kunnen doen. Niet alle hefbomen om deze problemen aan te pakken liggen op het lokaal vlak, maar toch kunnen lokale besturen belangrijke initiatieven nemen om de druk voor gezinnen te verlichten - en dit zowel als regisseur als organisator.
Onder het thema 'Kinderen en onderwijs' lichten we volgende thema's toe:
Demografie
In Nazareth-De Pinte is 18,54 % van de inwoners 17 jaar of jonger. De Pinte heeft een iets jongere bevolking met 19,49 % kinderen ten opzichte van 17,68 % in Nazareth.
Eenoudergezinnen
Alleenstaande ouders vormen 7,93 % van alle huishoudens in Nazareth-De Pinte, dit is lager dan de 8,29 % voor het Vlaams Gewest. De cijfers in De Pinte en Nazareth zijn vergelijkbaar: respectievelijk 7,98 % en 7,88 %.
Kansarmoede
De kansarmoede – index van Kind en Gezin bedraagt voor Nazareth 6,1 en voor De Pinte 2,3. Het Vlaamse gemiddelde bedraagt 12,6 . De kansarmoede - index ligt opvallend lager dan het Vlaamse gemiddelde, maar toch zien we voor Nazareth sinds 2018 een sterke stijging. Armoede is ook relatief: in een gemeente met weinig kansarmoede kan het gevoel van deprivatie sterker zijn bij kwetsbare inwoners.
Een kindvriendelijke gemeente
In 2022 behaalde Nazareth het label 'Kindvriendelijke gemeente'.
Een kindvriendelijke gemeente zorgt voor een gezamenlijk engagement om werk te maken van de basisrechten van elk kind in de gemeente, met name het recht op gelijkwaardige ontwikkelingskansen. Hierdoor dragen we bij aan verschillende SDG's zoals ook blijkt uit onze visie op kindvriendelijkheid: 'Hier kunnen we het zeggen: samen geven we al onze kinderen en jongeren de ruimte om jong te zijn':
Willen we met de nieuwe fusiegemeente Nazareth-De Pinte het label opnieuw behalen, zullen we opnieuw een volledig dossier moeten opmaken om aan te tonen dat we aan de criteria voldoen.
Huis van het Kind: een lokaal geïnspireerd gezinsbeleid
Het gezinsbeleid raakt veel verschillende levensdomeinen: onderwijs, kinderopvang, vrije tijd, ... . Individuele organisaties zoals het OCMW, gemeentelijke diensten, Centrum voor Kind-en Gezinsondersteuning (CKG), opvangdiensten, het onderwijs, Kind en Gezin, de Centra voor Leerlingengebeleiding (CLB) ... hebben niet altijd een pasklaar antwoord op alle hulpvragen.
Het Huis van het Kind wil hier de bruggenbouwer zijn tussen de verschillende partners met als doel een geïntegreerd en afgestemd aanbod te voorzien voor (aanstaande) gezinnen met kinderen en jongeren.
De weg naar het Huis van het Kind
In De Pinte is het Huis van het Kind gevestigd in 't Bommeltje in de Bommelstraat. De activiteiten worden samen georganiseerd met het Huis van het Kind van Sint-Martens-Latem. In Nazareth is er momenteel geen afzonderlijk fysieke vestigingsplaats, de mogelijkheid is wel voorzien in de nieuwbouw voor de BKO die gerealiseerd wordt op de site van 't Kinderkasteeltje.
Een geïntegreerd gezinsbeleid voor Nazareth-De Pinte: de basispijlers
Opvoeden is een leerproces. Het hebben van vragen, onzekerheden en faalervaringen horen bij het dagdagelijks opvoeden van kinderen. Het Huis van het Kind voorziet in opvoedingsondersteuning door de organisatie van een brede waaier aan laagdrempelige activiteiten die ouders en andere opvoedingsverantwoordelijken versterken in de opvoeding van kinderen.
Alle ouders – of het nu gaat over zwangere koppels of ouders van pubers – stellen zich wel eens vragen over de ontwikkeling, gezondheid of opvoeding van hun (toekomstige) kind. Het Huis van het Kind zorgt er voor dat preventieve gezondheidszorg geïntegreerd wordt in verschillende levensdomeinen zoals milieu, sport, onderwijs, mobiliteit, vrije tijd…
Kinderopvang is een sterk instrument in de strijd tegen kinderarmoede. Kinderopvang biedt gezinnen immers de kans om te werken of een integratiecursus te volgen. Maar kinderopvang zet ook in op andere zaken, zoals een leuke vrije tijd voor kinderen, ontwikkeling stimuleren van kinderen, opvoedingsondersteuning… Het Huis van het Kind begeleidt ouders in hun zoektocht, waarbij er bijzondere aandacht is voor kwetsbare gezinnen en kinderen. We spelen in op dringende en flexibele opvangvragen en werkt hiervoor samen met alle kinderopvanginitiatieven.
Huis van het Kind draagt bij aan de realisatie van verschillende SDG’s:
Toegankelijk, kwalitatief en inclusief opvangaanbod voor baby's en peuters
Het lokale bestuur heeft een belangrijke rol op het gebied van kinderopvang, en dit zowel als regisseur als organisator.
Kinderopvang heeft verschillende functies: een economische -, een pedagogische - en een sociale functie. Kwalitatieve kinderopvang weet deze drie functies evenwichtig te realiseren. Kinderopvang is daarnaast een sterk instrument in de strijd tegen kinderarmoede. Kinderopvang biedt gezinnen immers de kans om te werken of een integratiecursus te volgen. Maar kinderopvang zet ook in op andere zaken, zoals een leuke vrije tijd voor kinderen, ontwikkeling stimuleren van kinderen, opvoedingsondersteuning… .
Voor kinderen van 0 tot 3 jaar is de voornaamste uitdaging de nood aan voldoende opvangplaatsen.
Kinderopvang voor 0-3 jaar
In Nazareth De-Pinte waren er in 2022 70,66 opvangplaatsen voor baby's en peuters per 100 kinderen van 0 tot 2 jaar, voor Nazareth en De Pinte afzonderlijk was dit respectievelijk 64,94 en 76,80. Het Vlaams gemiddelde bedraagt 44.
Uit de gemeentemonitor van 2023 blijkt dat tevredenheid over de kinderopvang in Nazareth en De Pinte nagenoeg hetzelfde is: 72% en 73%. In Vlaanderen bedraagt de gemiddelde tevredenheid 57 %.
Het lokaal bestuur als regisseur: het Lokaal Loket Kinderopvang
Het Lokaal Loket Kinderopvang bundelt alle informatie rond kinderopvang. Zowel digitaal als tijdens individuele momenten kunnen (aanstaande) ouders zich informeren over het aanbod kinderopvang.
Uitdagingen waarmee we geconfronteerd worden (zie ook de cijfers m.b.t. geregistreerde opvangvragen):
Het Lokaal Loket in De Pinte werkt samen met Sint-Martens-Latem. In het kader van de fusie maken we voorbereidingen om vanaf 1 januari 2025 één Lokaal Loket Kinderopvang te organiseren voor Nazareth-De Pinte en Sint-Martens-Latem.
Het lokaal bestuur als organisator: Organisator Gezinsopvang en Groepsopvang
Het lokaal bestuur organiseert zelf kinderopvang, als Organisator Gezinsopvang en Groepsopvang (OGG).
OGG De Pinte werkt samen met Sint-Martens-Latem. Tot 2023 werkte Nazareth samen met de OGG van Kruisem, naar aanleiding van de fusie is deze samenwerking echter stopgezet.
Het OGG heeft nu 196 gesubsidieerde plaatsen en is de inrichtende macht voor 17 kinderopvanglocaties op het grondgebied Nazareth-De Pinte en Sint-Martens-Latem.
Uitdagingen waarmee we geconfronteerd worden:
Het lokaal bestuur en het Consultatiebureau Kind en Gezin
Er zijn twee consultatiebureaus op het grondgebied Nazareth-De Pinte: één in Nazareth met als organisator Rebelle en één in De Pinte met als organisator het OCMW. Dit kan niet zomaar overgedragen worden naar één van deze organisatoren: er dient een oproep gelanceerd te worden voor één nieuwe organisator.
Bij de zorg voor kinderen van 0-3 jaar dragen we bij aan de realisatie van verschillende SDG’s:
Opvang voor schoolgaande kinderen
Het lokale bestuur heeft een belangrijke rol op het gebied van kinderopvang, en dit zowel als regisseur als organisator.
Kinderopvang heeft verschillende functies: een economische -, een pedagogische - en een sociale functie. Kwalitatieve kinderopvang weet deze drie functies evenwichtig te realiseren. Kinderopvang is daarnaast een sterk instrument in de strijd tegen kinderarmoede. Kinderopvang biedt gezinnen immers de kans om te werken of een integratiecursus te volgen. Maar kinderopvang zet ook in op andere zaken, zoals een leuke vrije tijd voor kinderen, ontwikkeling stimuleren van kinderen, opvoedingsondersteuning… .
De regierol van het lokaal bestuur: de uitdaging van het BOA-decreet
Het lokale bestuur heeft de regierol kinderopvang schoolgaande kinderen. Het lokale bestuur stippelt met de verschillende partners een lokaal buitenschools opvangbeleid uit dat voldoet aan de drie doelstellingen van het decreet Buitenschoolse Opvang en Activiteiten (BOA-decreet):
Het BOA-decreet is in 2021 geïntroduceerd en dient gerealiseerd te worden tegen 2026. Het lokaal bestuur neemt de regie op en tekent een lokaal beleid uit rond buitenschoolse opvang en activiteiten. Het lokaal bestuur beslist over de besteding van de beschikbare financiële, personele en infrastructurele middelen. Om het lokale opvangaanbod en de afstemming van buitenschoolse activiteiten te financieren, krijgt het lokale bestuur vanaf 1 januari 2026 een subsidie.
Het lokaal bestuur werkt hiervoor nauw samen met partners, in een lokaal samenwerkingsverband. Dat kan bestaan uit verschillende lokale spelers uit verschillende sectoren waaronder buitenschoolse (kleuter)opvang, onderwijs, cultuur, jeugd, sport en cultuur. Samen met het lokaal samenwerkingsverband geeft het lokaal bestuur de doelstellingen een lokale invulling:
Het decreet vraagt bijzondere aandacht voor kleuteropvang, kwetsbare gezinnen, kinderen met een specifieke zorgbehoefte en het multifunctioneel gebruik van infrastructuur.
Het lokaal bestuur als organisator
Een lokaal bestuur kan ook zelf opvang organiseren voor schoolgaande kinderen, zowel in de school zelf (binnenschoolse opvang) of op een locatie buiten de school (buitenschoolse kinderopvang).
De impact van het BOA-decreet (decreet buitenschoolse opvang en activiteiten)
Het BOA decreet heeft een aanzienlijke financiële impact. De subsidies die vanaf 2026 naar het lokaal bestuur gaan worden verdeeld volgens andere verdeelsleutels zoals het aantal kinderen op grondgebied, aantal kinderen op school, armoede, ...
Initiële communicatie rond de subsidie (2021) geeft aan dat het bedrag voor gemeente Nazareth-De Pinte bijna gehalveerd zal worden.
Het lokaal bestuur als organisator: verschillen tussen Nazareth en De Pinte
In Nazareth is de buitenschoolse en binnenschoolse kinderopvang volledig in eigen beheer, in De Pinte is dit door het lokaal bestuur uitbesteed aan Ferm vzw. In de loop van de volgende legislatuur zal, na evaluatie en analyse, hierin een keuze gemaakt worden.
Nazareth
In de buitenschoolse kinderopvang is er een totale capaciteit van 198 kinderen, gelijk verdeeld over BKO Ter Meeren en BKO Ter Biesten. Beide locaties behaalden het kwaliteitslabel kleuteropvang. Men is erkend voor de inclusieve aanpak waardoor we subsidies ontvangen voor vier inclusieve plaatsen.
Op de site van 't Kinderkasteeltje wordt, samen met Jeugdhulp Don Bosco Vlaanderen, een complementair hulp-en dienstverleningsaanbod voor kinderen en jongeren uitgebouwd. Het lokaal bestuur zorgt voor buitenschoolse kinderopvang (nieuwe inplanting van BKO Ter Meeren), Jeugdhulp Don Bosco bouwt een CKG en een kinderdagverblijf. De site wordt zo ruim mogelijk open gesteld voor het publiek.
Naast de vakantiewerking binnen BKO is er in Nazareth nog één onthaalouder die vakantieopvang organiseert voor schoolgaande kinderen van 2,5 jaar tot 12 jaar. Deze onthaalouder is gevestigd in Eke – Landuit.
Sinds 2014 wordt voor de laatste leerjaren op school binnenschoolse kinderopvang georganiseerd vanuit de gemeente. Hierdoor wil men enerzijds overbezetting op de BKO’s op piekmomenten wegnemen en anderzijds ook meer kansen te bieden op het maken van huiswerk. Aan het einde van elk schooljaar wordt de BKO en BSKO bezetting geanalyseerd en keuzes m.b.t. BSKO (op welke dagen, voor welke leerjaren, ...) gemaakt voor het volgende schooljaar. Voor schooljaar 2023-2024 werd BSKO georganiseerd in VBS Eke, GBS Eke, VBS Nazareth en GBS Nazareth. De School Van Morgen, GO!, voorziet in een eigen binnenschoolse opvang op schooldagen (behalve op woensdagnamiddag).
De Pinte
De buitenschoolse kinderopvang is gevestigd op 1 locatie, 't Bommeltje, met 84 erkende kindplaatsen.
De binnenschoolse opvang wordt georganiseerd op 3 scholen: de gemeentelijke basisschool De Blije school, VBS De Pinte en VBS Nazareth.
Beiden zijn in extern beheer via Ferm vzw.
Bij de zorg voor kinderen van 3 tot 12 jaar dragen we bij aan de realisatie van verschillende SDG’s:
Welbevinden en positieve identiteitsontwikkeling
Er is een nood aan geïntegreerde aanpak tussen het hulpverleningsnetwerk en het directe netwerk
Kinderen en jongeren lopen te vaak rond met kopzorgen, stress, druk, burn-out of suïcidegevoelens, maatschappelijke druk, pesten (cyber-), grensoverschrijdend gedrag. Jongeren missen vaak een aanspreekpunt in hun directe omgeving.
Gezonde en leefbare buurten
De rol en de plaats van kinderen en jongeren in de publieke ruimte en de inrichting ervan moet erkend worden, door het inzetten op speel- en ontmoetingsruimten, ruimte voor vrije tijd en experimenteren, hangplekken voor jongeren, ...
Vrijwillige inzet
De betrokkenheid van kinderen en jongeren bij de samenleving verhogen door het ondersteunen van (jeugd)verenigingen, de erkenning van (jeugd)vrijwilligers, ...
Vrijetijdsbesteding voor iedereen
Vrijetijdsbesteding is niet voor elke kind of jongere bereikbaar of beschikbaar. Uit onderzoek blijkt dat 28 % van de kinderen in België nooit op vakantie gaat. Er is nood aan vrijetijdsactiviteiten die voor iedereen toegankelijk zijn, kinderen en jongeren kunnen worden betrokken als co-creatoren voor de invulling en vorming van vrijetijdsbesteding.
Communicatie en mediawijsheid
Er is nood aan weerbaarheidsopbouw, nood aan ontwikkeling van digitale vaardigheden, nood aan creatief, actief en geïnformeerd omgaan met alle vormen van online en offline media.
Co-creatie en participatie
De jeugdverenigingen, kinderen én jongeren zijn partners in ons jeugdbeleid. Om hen voldoende te bereiken zijn eigentijdse participatie en alternatieve werkvormen nodig om een zo goed mogelijke representatie te hebben van de samenleving.
Maar daarnaast is er ook meer nodig aan (boven)lokale samenwerking tussen allen die in contact komen met kinderen en jongeren.
In het kader van het traject naar een Kindvriendelijke gemeente is door de gemeenteraad van Nazareth een visie en een strategie bepaald. Deze zal herzien moeten worden voor de nieuwe fusiegemeente, maar we geven hier nog een aantal krachtlijnen mee die aansluiten bij de algemene trends en uitdagingen. Bestaande initiatieven uit De Pinte kunnen hier naadloos bij aansluiten.
Welbevinden en positieve identiteitsontwikkeling
Bij professionelen kwamen de toegankelijkheid en bekendheid van het zorgaanbod vaak aan bod, de rol van scholen en hulpverleners … Bij kinderen en ouders was dit minder het geval: kinderen en jongeren vragen eerder naar een rustige plek waar niets moet, waar er geen verplichtingen zijn.
Er is dus niet zozeer nood aan een nieuw hulpverleningsaanbod, wel kan er nog meer ingezet worden op een betere bekendmaking van het bestaande aanbod via doelgroepgerichte communicatie.
Gezonde en leefbare buurten
Uit de analyse van Kindvriendelijke gemeente bleek dat alle partijen (kinderen, jongeren, ouders, professionelen …) het belang onderkennen van voldoende ontmoetingsplaatsen voor kinderen en jongeren, bij voorkeur in een groene omgeving: speeltuintjes, hangplekken, plaatsen om te sporten en te beleven. Ook mobiliteit ('veilig op weg' ) is een aandachtspunt.
In Nazareth is er een jeugdhuis met een actieve werking. In De Pinte is de werking van het huidige jeugdhuis de laatste jaren gewijzigd: de EVA Jeugdhuis vzw werd ontbonden en het project 'Openbaer' werd opgestart. Via dit project van de jeugddienst i.s.m. jeugdraad kan en werd het jeugdhuis op regelmatige tijdstippen geopend door o.a. vrijwilligers van de jeugdraad of via verhuur aan privé-initiatieven. Daarnaast wordt een masterplan opgemaakt waarin de nieuwe school, de nieuwe sporthal en het nieuwe jeugdhuis worden ingeplant in Polderbos, rekening houdende met het OCP, de omgeving, de mobiliteit, …
Vrijetijdsbesteding voor iedereen
We ondernemen verschillende acties om financiële, financiële, culturele, ... drempels weg te werken. Een voorbeeld hiervan is de Uit-Pas, waar zowel De Pinte als Nazareth sinds 2024 aan deelnemen.
Cocreatie en participatie
Bij de zorg voor jongeren dragen we bij aan de realisatie van verschillende SDG’s:
Het onderwijs wil de ontwikkelings- en leerkansen van kinderen maximaal ontplooien, maar wordt hierbij geconfronteerd met belangrijke maatschappelijke uitdagingen.
Er is de veranderende doelgroep. De instroom van anderstalige nieuwkomers heeft een impact hoe we het onthaal, de begeleiding en de communicatie met ouders organiseren.
Meertalige kinderen, kinderen uit kwetsbare gezinnen, … hebben een andere beginsituatie waardoor ze ongelijk aan de start komen. Ze zijn volop bezig met een inhaalbeweging in het Nederlands, het ontdekken van de schooltaal en hebben minder tijd voor taal- en schoolse ontwikkeling.
Daarnaast ontstaat binnen klassen een grotere diversiteit: de verschillen tussen sterke leerlingen en kwetsbare kinderen worden groter, er zijn meer kinderen met een zorgnood of gedragsproblemen.
Het onderwijs wil daarom kansenbevorderend zijn: de focus verschuift van vergelijken en prestaties naar inspanning en leerwinst.
Het lerarentekort in het Vlaams (basis)onderwijs is een groeiend probleem. De vergrijzing zorgt voor een te grote uitloop en het lagere aantal werkzoekenden geeft druk op de arbeidsmarkt. Vacatures blijven openstaan, er zijn bijkomende voltijds equivalenten nodig, … steeds meer scholen krijgen te maken met tekorten. Dit brengt een bijkomende belasting mee voor het gehele schoolteam.
Tot slot is er de andere betrokkenheid van ouders. Er is meer nood aan opvang, maar er is ook de impact op de huiswerkbegeleiding, de (administratieve) opvolging van kinderen … . Het wordt steeds moeilijker om vrijwilligers te vinden voor de ouderraad en de begeleiding van kinderen.
Algemeen
Op het grondgebied van Nazareth De Pinte bevinden zich 10 basisscholen en twee middelbaren scholen (één regulier en één buitengewoon secundair onderwijs). In 2023 telden deze samen 3217 leerlingen.
In De Pinte zijn 9,3% van de lagere schoolkinderen afkomstig van Nazareth, omgekeerd is in Nazareth 2,4% afkomstig van De Pinte.
Uit de gemeentemonitor (survey 2023) blijkt dat 93% van de inwoners van Nazareth en 95 % van de inwoners van De Pinte tevreden is over de onderwijsvoorzieningen van hun gemeente.
Ook in Nazareth-De Pinte stellen we een veranderende doelgroep vast (cijfers naar woonplaats leerlingen):
Als lokaal bestuur
Het lokaal bestuur is enerzijds organisator van onderwijs: we zijn de inrichtende macht voor de gemeentelijke basisscholen ‘De Blije School’ in De Pinte, ‘De Toetertrein’ in Nazareth en ‘De Vlinderboom’ in Nazareth. Deze gemeentescholen vertrekken vanuit een pluralistische instelling.
Anderzijds zijn we ook de regisseur van het lokale flankerende onderwijsbeleid. We ondersteunen de scholen door de organisatie van lokale initiatieven die de onderwijskansen van alle leerlingen versterken. Voor alle leerlingen creëren we een kwaliteitsvol aanbod van leeractiviteiten. Het lokaal bestuur fungeert hier als brugfiguur tussen de school, de gezinnen en de andere sectoren zoals hulp- en dienstverlening. Het is de opdracht van de nieuwe bestuursploeg om het flankerend onderwijsbeleid van Nazareth-De Pinte te bepalen.
Rapport opvang baby en peuters (Provincie in cijfers)
Rapport onderwijs (Provincie in cijfers)
Omgevevingsanalysefiche jeugd (VVSG)
Omgevingsanalysefiche kinderopvang en gezinsbeleid (VVSG)